No Cover Image

Journal article 258 views 16 downloads

‘Cythryblus a thrychinebus’: Gwrthryfel y Pasg, 1916, a’r Wasg Gymreig

Gethin Matthews Orcid Logo

Gwerddon, Volume: 37

Swansea University Author: Gethin Matthews Orcid Logo

Abstract

Fe esgorodd Gwrthryfel y Pasg yn Nulyn yn 1916 ar gyfres o ddigwyddiadau a arweiniodd at annibyniaeth trwch yr ynys, ond ar y pryd nid oedd gwerthfawrogiad o’i arwyddocâd yng Nghymru. I fwyafrif helaeth y Cymry, roedd hwn yn weithred fradwrol gan ei fod yn digwydd ar adeg pan oedd Iwerddon (fel gwed...

Full description

Published in: Gwerddon
ISSN: 1741-4261
Published: Wales Gwerddon 2024
Online Access: Check full text

URI: https://cronfa.swan.ac.uk/Record/cronfa64571
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
Abstract: Fe esgorodd Gwrthryfel y Pasg yn Nulyn yn 1916 ar gyfres o ddigwyddiadau a arweiniodd at annibyniaeth trwch yr ynys, ond ar y pryd nid oedd gwerthfawrogiad o’i arwyddocâd yng Nghymru. I fwyafrif helaeth y Cymry, roedd hwn yn weithred fradwrol gan ei fod yn digwydd ar adeg pan oedd Iwerddon (fel gweddill y Deyrnas Gyfunol) yng nghanol rhyfel gwaedlyd na welwyd ei fath o’r blaen. Mae’r erthygl hon yn olrhain sut edrychwyd ar ddigwyddiadau yn Iwerddon yng nghyd-destun y rhyfel yn erbyn yr Almaen, a sut oedd y cysyniad ei fod yn fuddiol i Iwerddon (fel Cymru) i aros yng nghôl yr Ymerodraeth Brydeinig wedi ei wreiddio mor ddwfn fel nad oedd modd ei herio.
Keywords: Gwrthryfel y Pasg, Rhyfel Mawr, Ymerodraeth, Militariaeth, Cymru ac Iwerddon, Papurau Newydd, Owen M. Edwards, Sinn Féin
College: Faculty of Humanities and Social Sciences